Chống chỉ định nội soi dạ dày, các chiến chứng cần biết

Chào Hà, 

Nội soi dạ dày có chống chỉ định tuyệt đối trong các trường hợp như suy tim hoặc suy hô hấp nặng, sốc, nhồi máu cơ tim cấp, thủng đường tiêu hóa, viêm phúc mạc nặng và bệnh nhân không hợp tác. Tuy nhiên, các trường hợp chống chỉ định tương đối như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, bệnh phổi nặng, người già yếu hoặc suy nhược, nội soi vẫn có thể thực hiện khi bác sĩ đánh giá tình trạng an toàn.

Người bị suy tim tuyệt đối không được nội soi dạ dày

1. Các trường hợp chống chỉ định tuyệt đối nội soi dạ dày 

Nội soi dạ dày tuyệt đối chống chỉ định ở những bệnh nhân nguy cơ cao bao gồm sốc hoặc tụt huyết áp nặng, suy tim hoặc suy hô hấp nặng, rối loạn đông máu nặng, nghi thủng dạ dày – ruột và bệnh nhân không hợp tác.

• Sốc, tụt huyết áp nặng: dễ dẫn đến suy tuần hoàn đột ngột trong quá trình nội soi.
• Suy tim, suy hô hấp nặng: bệnh nhân không đủ khả năng chịu đựng stress của thủ thuật.
• Rối loạn đông máu nặng: nguy cơ xuất huyết nghiêm trọng nếu thực hiện thủ thuật.
• Nghi thủng dạ dày và ruột: nội soi có thể làm tổn thương nặng hơn.
• Bệnh nhân không hợp tác hoặc không kiểm soát được đường thở: tăng nguy cơ tai biến, khó đảm bảo an toàn trong quá trình nội soi.

Người suy hô hấp, đặc biệt lớn tuổi không nên nội soi dạ dày

2. Các chống chỉ định tương đối – cần đánh giá trước nội soi

Nội soi dạ dày chống chỉ định tương đối ở các trường hợp viêm họng cấp, ho nhiều, huyết áp bất thường, thiếu máu nặng, hen phế quản chưa kiểm soát, người lớn tuổi yếu, vừa ăn no hoặc đang nhiễm trùng nặng và có thể thực hiện nội soi  khi được bác sĩ đánh giá và ổn định tình trạng trước khi tiến hành.

Những trường hợp không cấm, nhưng phải cân nhắc kỹ:

• Viêm họng cấp, ho nhiều: Bệnh nhân dễ ho, sặc hoặc nôn trong quá trình nội soi, làm thủ thuật khó khăn và nguy cơ biến chứng tăng.
• Huyết áp bất thường (quá thấp hoặc quá cao): Nội soi có thể gây stress và thay đổi tuần hoàn, nếu huyết áp chưa ổn định, bệnh nhân có nguy cơ tụt huyết áp hoặc tai biến tim mạch.
• Thiếu máu nặng: Giảm khả năng cung cấp oxy cho mô và giảm sức chịu đựng của cơ thể trước áp lực nội soi, dễ dẫn đến mệt mỏi hoặc tai biến.
• Hen phế quản chưa kiểm soát: Nội soi có thể kích thích phản xạ co thắt phế quản, gây khó thở hoặc khò khè nghiêm trọng.
• Người lớn tuổi yếu: Phản xạ nuốt và bảo vệ đường thở kém, tăng nguy cơ sặc, đặc biệt khi gây tê họng hoặc gây mê nhẹ.
• Vừa ăn no (trước 6 giờ): Dạ dày đầy, tăng nguy cơ trào ngược thực quản hoặc nôn, ảnh hưởng an toàn trong quá trình nội soi.
• Đang nhiễm trùng nặng: Cơ thể đang yếu, nguy cơ phản ứng với stress thủ thuật cao, dễ gặp tai biến.

Với tình trạng của chị Hà (thiếu máu nhẹ và huyết áp hơi thấp, không có suy tim hay suy hô hấp), nội soi dạ dày vẫn có thể thực hiện an toàn. Tuy nhiên, trước khi thủ thuật, bác sĩ sẽ ổn định huyết áp và theo dõi sức khỏe để đảm bảo an toàn. Thiếu máu nhẹ không cấm nội soi và huyết áp chỉ hơi thấp có thể được xử lý bằng truyền dịch hoặc theo dõi sát, trong khi chị không có các yếu tố nguy hiểm tuyệt đối như suy tim, suy hô hấp hay sốc.

Sức khỏe ổn định hoàn toàn có thể thực hiện nội soi dạ dày an toàn

3. Vì sao có chống chỉ định khi nội soi dạ dày? 

Nội soi dạ dày có chống chỉ định để bảo đảm an toàn, tránh các biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, sốc tuần hoàn, xuất huyết nặng và viêm phổi hít ở những bệnh nhân có nguy cơ cao.

Lợi ích khi tuân thủ đúng chỉ định chống nội soi:

• Hạn chế khó thở hoặc tụt huyết áp: Khi ống nội soi đi qua họng, bệnh nhân yếu hoặc mắc bệnh tim – phổi nặng có thể không chịu được stress, dẫn đến khó thở hoặc tụt huyết áp đột ngột.
• Tránh nguy cơ xuất huyết: Bệnh nhân rối loạn đông máu có thể chảy máu nghiêm trọng nếu niêm mạc dạ dày thực quản bị tổn thương trong quá trình nội soi.
• Giảm nguy cơ sặc và viêm phổi hít: Nếu bệnh nhân không kiểm soát tốt đường thở, thức ăn hoặc dịch vị có thể lọt vào phổi, gây viêm phổi nặng.

4. Chị Hà cần làm gì để nội soi an toàn?

Để nội soi dạ dày an toàn, chị Hà cần kiểm tra huyết áp – mạch – SpO2, xét nghiệm đông máu nếu cần, nhịn ăn 6–8 giờ, thông báo bác sĩ về tình trạng sức khỏe, loại thuốc đang sử dụng.

• Kiểm tra huyết áp, mạch, SpO2: Giúp bác sĩ biết tình trạng tim – phổi và khả năng chịu đựng của cơ thể. Nếu huyết áp quá thấp hoặc tim yếu, bác sĩ sẽ điều chỉnh trước khi nội soi, giảm nguy cơ tụt huyết áp, khó thở hay sốc tuần hoàn.
• Xét nghiệm đông máu nếu cần: Phát hiện các vấn đề về đông máu, tránh nguy cơ chảy máu nghiêm trọng trong quá trình thủ thuật.
• Nhịn ăn 6–8 giờ: Dạ dày trống, giảm nguy cơ trào ngược, nôn ói hoặc sặc, bảo đảm đường tiêu hóa an toàn khi đưa ống nội soi.
• Báo bác sĩ về sức khỏe, loại thuốc sử dụng: Thuốc chống đông, huyết áp,.. giúp bác sĩ quyết định có cần tạm ngưng hoặc điều chỉnh liều thuốc để tránh chảy máu.

Thông báo rõ ràng cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe trước nội soi dạ dày

5. Khi nào phải hoãn nội soi dạ dày?

Chị Hà cần hoãn nội soi dạ dày khi huyết áp không ổn định, đang sốc hoặc nhiễm trùng nặng, vừa ăn no, bị suy hô hấp cấp hoặc không hợp tác.

• Huyết áp quá thấp hoặc không ổn định: Nội soi có thể gây stress tuần hoàn, làm tăng nguy cơ tụt huyết áp nghiêm trọng hoặc sốc.
• Đang sốc hoặc nhiễm trùng nặng: Cơ thể chưa đủ khả năng chịu stress của thủ thuật, dễ dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
• Vừa ăn no: Dạ dày đầy tăng nguy cơ trào ngược, nôn ói hoặc sặc trong quá trình nội soi.
• Suy hô hấp cấp: Bệnh nhân không đủ khả năng thở bình thường, nguy cơ khó thở hoặc thiếu oxy cao.
• Người bệnh không hợp tác: Làm thủ thuật khó khăn, tăng nguy cơ sặc, tai biến.

Nội soi dạ dày là thủ thuật an toàn nếu được thực hiện đúng chỉ định và chuẩn bị đầy đủ. Tuy nhiên, chị Hà đi thăm khám để được bác sĩ tư vấn cụ thể về tình trạng sức khỏe, đánh giá nguy cơ, hướng dẫn chuẩn bị trước thủ thuật và lựa chọn phương pháp nội soi phù hợp, nhằm đảm bảo an toàn và giảm tối đa rủi ro.