Trào ngược dạ dày thực quản có nguy hiểm không?

Chào Nam, 

Trào ngược dạ dày thực quản không nguy hiểm nếu điều trị sớm, nhưng để kéo dài có thể gây viêm loét, hẹp thực quản, viêm hô hấp, Barrett’s thực quản và tăng nguy cơ ung thư. Nhận biết sớm, thay đổi lối sống và tái khám định kỳ giúp ngăn biến chứng và bảo vệ sức khỏe lâu dài.

1. Vì sao trào ngược dạ dày thực quản trở nên nguy hiểm? 

Trào ngược dạ dày thực quản trở nên nguy hiểm vì axit và dịch dạ dày trào ngược liên tục lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc, viêm loét, phù nề và tăng nguy cơ Barrett’s thực quản – tiền ung thư nếu không được điều trị kịp thời.

• Cơ vòng thực quản dưới yếu hoặc giãn: Bình thường cơ này đóng kín sau khi nuốt, ngăn dịch dạ dày trào lên thực quản. Khi cơ vòng suy yếu, axit và dịch dạ dày dễ trào ngược, gây tổn thương niêm mạc.
• Axit dạ dày mạnh (pH 1–2): Khi tiếp xúc với thực quản, axit có khả năng ăn mòn niêm mạc, gây viêm, sưng, loét và phù nề, ảnh hưởng trực tiếp tới chức năng tiêu hóa và gây khó chịu.
• Tổn thương lâu dài: Nếu tình trạng trào ngược kéo dài, niêm mạc thực quản có thể thay đổi cấu trúc tế bào, hình thành Barrett’s thực quản, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản trong tương lai.
• Các biến chứng đi kèm: Trào ngược kéo dài còn có thể gây ho mãn tính, khó nuốt, viêm họng, hôi miệng và ảnh hưởng tới giấc ngủ, làm giảm chất lượng cuộc sống.

2. Các biến chứng nguy hiểm của trào ngược dạ dày thực quản 

Viêm loét thực quản, hẹp thực quản, các vấn đề hô hấp, Barrett’s thực quản và ung thư thực quản là những biến chứng nguy hiểm nếu trào ngược dạ dày không được kiểm soát. Axit dạ dày liên tục làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây đau, khó nuốt, viêm họng, thậm chí tăng nguy cơ ung thư nếu kéo dài.

Viêm, loét thực quản mạn tính

Axit dạ dày liên tục trào lên thực quản, làm niêm mạc sưng đỏ, loét và đau rát khi nuốt thức ăn. Bệnh nhân có thể gặp khó nuốt, buồn nôn và đau sau xương ức. Nếu không điều trị, viêm loét kéo dài có thể gây chảy máu và tổn thương sâu hơn.

Viêm loét dạ dày do axit trào ngược gây đau rát họng

Hẹp thực quản

Viêm loét lâu ngày hình thành sẹo, khiến lòng thực quản hẹp. Người bệnh sẽ cảm thấy vướng nghẹn khi ăn, khó nuốt cả thức ăn mềm, dẫn đến sụt cân và ăn uống khó khăn.

Các vấn đề bệnh lý hô hấp

Dịch trào ngược có thể đi lên thanh quản, khí quản và phổi, gây viêm họng mạn, viêm thanh quản, khàn giọng, ho kéo dài, hen giả, thậm chí viêm phổi hít.

Barrett’s thực quản (tiền ung thư)

Tình trạng axit trào ngược kéo dài làm niêm mạc thực quản thay đổi cấu trúc tế bào, tăng nguy cơ ung thư tuyến thực quản. Biến chứng này thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện qua nội soi và sinh thiết.

Ung thư thực quản

Biến chứng nguy hiểm nhất, xuất hiện chủ yếu ở người trên 50 tuổi, ban đầu ít triệu chứng. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể bị đau ngực dữ dội, chảy máu thực quản, khàn tiếng và sụt cân nhanh, đe dọa tính mạng. Tại Việt Nam, tỷ lệ sống sót sau 3 năm còn thấp do bệnh thường phát hiện muộn.

Nguy cơ ung thư thực quản nếu để lâu không điều trị trào ngược

3. Dấu hiệu cảnh báo bệnh trào ngược đang tiến triển nặng hơn

Nếu bạn có các triệu chứng ợ nóng kéo dài, đau rát ngực, khó nuốt, ho khan, khàn giọng, buồn nôn và sụt cân, đó là dấu hiệu cảnh báo trào ngược dạ dày đang tiến triển nặng. Cần thăm khám sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm như viêm loét, hẹp thực quản hoặc Barrett’s thực quản.

• Ợ nóng và đau rát ngực tăng: Xuất hiện cả khi chưa ăn, cảm giác nóng bỏng hoặc đau sau xương ức.
• Khó nuốt, nuốt nghẹn: Thức ăn hoặc nước uống vướng ở cổ, đôi khi kèm cảm giác đau hoặc vướng cục.
• Ho khan và khàn giọng kéo dài: Ho dai dẳng, đặc biệt vào ban đêm, kèm khàn giọng, viêm họng mãn tính do axit trào ngược lên hầu họng.
• Buồn nôn và nôn mửa thường xuyên: Đặc biệt sau ăn, làm giảm khả năng tiêu hóa và khiến cơ thể mệt mỏi.
• Sụt cân, chán ăn, mệt mỏi, thiếu máu: Xuất hiện khi bệnh tiến triển nặng, ảnh hưởng sức khỏe tổng thể.

Đau tức ngực, khó thở không thuyên giảm cần đi thăm khám ngay

4. Ai dễ bị biến chứng nặng do trào ngược dạ dày thực quản?

Các đối tượng có biến chứng nặng do trào ngược dạ dày thực quản bao gồm người trên 40 tuổi, bệnh lý kéo dài, thừa cân/béo phì, phụ nữ mang thai, người hút thuốc, uống rượu, cà phê, ăn cay nhiều, ít vận động, căng thẳng, ngủ muộn và trẻ sơ sinh. 

Nhóm nguy cơ cao gồm:

• Người lớn tuổi (trên 40) hoặc bệnh kéo dài trên 6 tháng
• Người thừa cân, béo phì hoặc phụ nữ mang thai
• Người hút thuốc, uống rượu, cà phê, ăn cay hoặc dùng thuốc kích thích dạ dày.
• Người có lối sống ít vận động, căng thẳng, ngủ muộn, thường xuyên stress.
• Người có bệnh lý nền như thoát vị hoành, liệt dạ dày, bệnh mô liên kết,..

5. Cách kiểm tra và chẩn đoán mức độ nguy hiểm của trào ngược

Để xác định mức độ nguy hiểm của trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ sẽ tiến hành các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu, bao gồm nội soi dạ dày – thực quản, xét nghiệm vi khuẩn HP, đo pH thực quản 24 giờ khi cần, siêu âm và xét nghiệm máu để đánh giá chức năng tiêu hóa tổng thể.

• Nội soi dạ dày – thực quản: Cho phép quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, phát hiện viêm, loét hoặc tổn thương do axit trào ngược. Đây là phương pháp chuẩn vàng để đánh giá mức độ tổn thương thực quản.
• Xét nghiệm HP (Helicobacter pylori): Giúp xác định sự tồn tại của vi khuẩn HP – nguyên nhân gây viêm, loét dạ dày và làm nặng thêm tình trạng trào ngược. Phát hiện HP sớm giúp bác sĩ lên phác đồ điều trị kết hợp, tránh biến chứng.
• Đo pH thực quản 24 giờ: Được áp dụng khi cần đánh giá chính xác lượng axit trào ngược. Máy đo liên tục trong 24 giờ giúp xác định tần suất, mức độ và thời gian tiếp xúc của axit với thực quản, từ đó đánh giá nguy cơ tổn thương.
• Siêu âm và xét nghiệm máu: Giúp kiểm tra chức năng tổng thể của hệ tiêu hóa, gan và dạ dày, đồng thời phát hiện các vấn đề khác có thể ảnh hưởng đến quá trình điều trị.

Nội soi dạ dày thực quản để chẩn đoán tình trạng viêm loét

6. Trào ngược dạ dày thực quản có chữa khỏi được không?

Trào ngược dạ dày thực quản không thể tự khỏi nếu chỉ dựa vào thói quen ăn uống hay lối sống hiện tại. Tuy nhiên, bệnh có thể được kiểm soát hoàn toàn hoặc chữa khỏi ở giai đoạn nhẹ nếu dùng thuốc theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ và thay đổi lối sống.

Phác đồ điều trị gồm:

• Thuốc giảm axit, làm lành niêm mạc: Đây là bước điều trị chính nhằm giảm lượng axit trào ngược, làm dịu cơn đau và giúp niêm mạc thực quản hồi phục. Bác sĩ sẽ kê các loại thuốc phù hợp như ức chế bơm proton (PPI), thuốc kháng H2 hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc tùy theo mức độ bệnh.
• Chế độ ăn uống khoa học: Người bệnh cần tránh đồ ăn cay, chua, rượu bia, cà phê và các thức ăn dễ gây trào ngược. Chia nhỏ bữa ăn, ăn lượng vừa phải, không ăn quá no để giảm áp lực lên dạ dày, hỗ trợ kiểm soát triệu chứng hiệu quả.
• Thay đổi lối sống: Không nằm ngay sau khi ăn, giữ tư thế đứng hoặc ngồi ít nhất 30–60 phút. Duy trì cân nặng hợp lý, ngủ sớm và hạn chế stress sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày và cải thiện tiêu hóa, từ đó hạn chế trào ngược.
• Theo dõi định kỳ: Nội soi và kiểm tra sức khỏe định kỳ 6–12 tháng/lần giúp phát hiện sớm tổn thương, điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời. Đặc biệt quan trọng với những người có nguy cơ biến chứng nặng như viêm loét thực quản hay Barrett’s thực quản.

Lời khuyên từ bác sĩ:

Trào ngược dạ dày thực quản nếu không điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, Nam nên chủ động đi nội soi sớm để được bác sĩ chẩn đoán chính xác mức độ bệnh và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Tại Phòng khám đa khoa tiêu hóa việt, khách hàng được thăm khám chuyên sâu với hệ thống thiết bị hiện đại, giúp phát hiện sớm nguy cơ và đưa ra giải pháp an toàn, hiệu quả.